η επιστήμη πίσω από το HeartMath

Το HeartMath βοηθά στη μετατροπή του στρες σε ανθεκτικότητα, στην επίτευξη υψηλών επιπέδων απόδοσης και στη δημιουργία μιας ζωής με περισσότερη καρδιά, υγεία και ευχαρίστηση.

Είναι ένα σύστημα απλών και αποτελεσματικών τεχνικών αυτορρύθμισης που μαθαίνονται εύκολα και είναι σχεδιασμένα για να εφαρμόζονται 'τη στιγμή της ανάγκης', την ώρα δηλαδή που η καθημερινότητα το καλεί και έχουμε ανάγκη να εστιάσουμε στο κέντρο μας έτσι ώστε να ανταποκριθούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Σε κάθε δύσκολη κατάσταση, επαγγελματική, κοινωνική ή προσωπική μπορούμε να φέρουμε στο προσκήνιο την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, τη στιγμή ακριβώς που το χρειαζόμαστε.

Αυτό που κάνει το HeartMath μοναδικό είναι ότι μπορείς να εξασκηθείς στις τεχνικές αναδόμησης της φυσιολογίας σου με τη χρήση μιας εφαρμογής για το κινητό σου, το τάμπλετ ή τον υπολογιστή και μία συσκευή βιοανάδρασης που εφαρμόζεται στο λοβό του αυτιού μεταφέροντας μηνύματα σχετικά με τον τρόπο μεταβολής του ρυθμού της καρδιά σου.

Έτσι μπορείς να δεις σε πραγματικό χρόνο το πως η σκέψη και τα αισθήματά σου μεταβάλουν τον Καρδιακό Ρυθμό με συνέπεια τη μεταβολή της εσωτερικής σου φυσιολογίας και της λειτουργίας του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος.

Αυτό που η εξάσκηση στις τεχνικές του HeartMath σου επιτρέπει, είναι να ορίζεις την εσωτερική σου κατάσταση κατά βούληση και να δεις πως η συναισθηματική, νοητική και ψυχολογική σου κατάσταση επηρεάζει άμεσα την έκκριση ορμονών που σχετίζονται με το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα, συνεπώς τον τρόπο που αντιδράς στα γεγονότα της ζωής. Παρακάτω απεικονίζεται η καρδιακή μεταβολή πριν και κατά τη διάρκεια της πρακτικής των τεχνικών HeartMath.

Η σύνδεση Καρδιάς-Εγκέφαλου

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε διδαχθεί ότι η καρδιά μας ανταποκρίνεται σε εντολές που δέχεται από τον εγκέφαλο μέσω νευρικών σημάτων. 

Δεν είναι όμως γνωστό ότι η καρδιά στέλνει περισσότερα σήματα στον εγκέφαλο από όσα στέλνει αυτός στην καρδιά.

Επιπροσθέτως, τα σήματα που στέλνει η καρδιά έχουν ουσιαστική επιρροή στη λειτουργία του εγκεφάλου -ειδικότερα στη συναισθηματική επεξεργασία των ερεθισμάτων του εξωτερικού περιβάλλοντος και σε λειτουργίες όπως η προσοχή και εστίαση, η αντίληψη, η μνήμη και η επίλυση προβλημάτων.

Με άλλα λόγια, η καρδιά δεν ανταποκρίνεται μόνο στον εγκέφαλο αλλά τον επηρεάζει και αυτή διαρκώς με τη σειρά της.

Η επιρροή που έχει η λειτουργία της καρδιάς στον εγκέφαλο ερευνάται εκτενώς για περισσότερο από 40 χρόνια. 

Η πρώτες έρευνες ασχολήθηκαν με την επίδραση της καρδιάς στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια μικρών χρονικών περιόδων διάρκειας μερικών καρδιακών παλμών. Οι επιστήμονες στο HeartMath διεύρυναν την έρευνα αυτή ασχολούμενοι με την επίδραση της καρδιάς στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια πού μεγαλύτερων χρονικών περιόδων εντοπίζοντας τον τρόπο και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η λειτουργία του επηρεάζεται.


Η έρευνα στο HeartMath έδειξε ότι διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις, προκαλούν ασυνείδητα διαφορετικούς ρυθμούς εναλλαγής καρδιακών παλμών, οι οποίοι επηρεάζουν με τη σειρά τους την αντιληπτική μας ικανότητα και συναισθηματική μας κατάσταση.

Καθώς βιώνουμε στρες ή αρνητικά συναισθήματα , ο ρυθμός της καρδιάς μας αλλάζει με συγκεκριμένο τρόπο που χαρακτηρίζεται από ασυνέχεια. Η ασυνέχεια αυτή εντοπίζεται στα χρονικά διαστήματα μεταξύ των παλμών και τον τρόπο που αυτά διαμορφώνουν το ρυθμό εναλλαγής τους.

 Η παράμετρος αυτή, (που δεν είναι ο καρδιακός ρυθμός αλλά ο τρόπος που η μεταβολή του καρδιακού ρυθμού μεταβάλλεται), ονομάζεται Heart Rate Variability (HRV) [που εμείς στην Ελλάδα μεταφράζουμε Ρυθμό Μεταβολής Καρδιακών Παλμών (ΡΜΚΠ) ή Μεταβλητότητα Καρδιακού Ρυθμού (ΜΚΡ)]. Ο ρυθμός αυτός παρακολουθείται με την τεχνολογία βιοανάδρασης του HeartMath. 

Κατά τη διάρκεια του στρες και των αρνητικών συναισθημάτων η Μεταβλητότητα Καρδιακού Ρυθμού γίνεται άστατη και ασυνεπής, με ξαφνικές δηλαδή  εξάρσεις και μειώσεις και μη κανονικά χρονικά διαστήματα μεταξύ των κύκλων εναλλαγής και επηρεάζει ανάλογα τα νευρικά σήματα που η καρδιά στέλνει στον εγκέφαλο. Στις καταστάσεις αυτές παρατηρείται ότι ο εγκέφαλος επηρεάζεται και αυτός με τη σειρά του με μειωμένη ικανότητα αντίληψης, αντίδρασης και εκτέλεσης των λειτουργιών του.

Το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα επηρεάζεται με τη σειρά του εκκρίνοντας στρεσογόνες ορμόνες (αδρεναλίνη και κορτιζόλη) που ενεργοποιεί την αμυγδαλή εισάγοντας μας σε κατάσταση φυγής-μάχης ή ακινητοποίησης.

Η παραπάνω διαδικασία περιορίζει την ικανότητά μας να σκεφτούμε καθαρά, περιορίζει τη μνήμη μας, την ικανότητα μάθησης, λογικής επεξεργασίας και λήψης αποτελεσματικών αποφάσεων. (Έτσι εξηγείται γιατί κάποιες φορές αντιδρούμε τόσο λανθασμένα σε καταστάσεις, κάτι που δε θα κάναμε υπό διαφορετικές συνθήκες.)

Επιπροσθέτως, τα μηνύματα της καρδιάς προς τον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια αυτών των καταστάσεων επηρεάζουν τον εγκέφαλο εντείνοντας και αυτός με τη σειρά του τα αισθήματα του στρες και της συναισθηματικής δυσφορίας, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο αρνητικής εμπειρίας.

 Αντιθέτως, η ομαλότητα στην περιοδικότητα της εναλλαγής των καρδιακών ρυθμών που η καρδιά στέλνει στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια θετικών συναισθηματικών καταστάσεων έχει τα αντίθετα αποτελέσματα - ενεργοποιεί την αντιληπτική ικανότητα και ενισχύει τα θετικά συναισθήματα και τη συναισθηματική σταθερότητα. 

Αυτό σημαίνει ότι το να μάθουμε να δημιουργούμε καρδιακούς παλμούς με συνοχή, διατηρώντας θετικά συναισθήματα, δεν είναι ευεργετικό μόνο στο σώμα μας (επηρεάζοντας θετικά τη φυσιολογία μας) αλλά έχει επίσης σημαντικότατο ρόλο στο πως αντιλαμβανόμαστε, σκεπτόμαστε, αισθανόμαστε και πράττουμε. 

Τα αποτελέσματα των παραπάνω διεργασιών έχουν σημαντική επιρροή τόσο στην προσωπική ζωή και ευζωία μας όσο και στην υγεία και παραγωγικότητα εντός κοινωνικών ομάδων ή ομάδων εργασίας.

Ακολουθούν 4 ανεξάρτητες επιστημονικές εργασίες που τεκμηριώνουν τις τεχνικές του HeartMath

  • Cardiac coherence, self-regulation, autonomic stability, and psychosocial well-being: click here
  • New Frontiers in Heart Rate Variability and Social Coherence Research: Techniques, Technologies, and Implications for Improving Group Dynamics and Outcomes: click here
  • Intuitive Intelligence, Self-regulation, and Lifting Consciousness: click here
  • Heart Rate Variability: New Perspectives on Physiological Mechanisms, Assessment of Self-regulatory Capacity, and Health risk: click here

'Συνοχή' και αυτόνομο νευρικό σύστημα. 

Η 'συνοχή' είναι όρος που χρησιμοποιείται από τους επιστήμονες για να περιγράψουν μια υψηλά αποδοτική κατάστασης της ανθρώπινης φυσιολογίας κατά την οποία το Νευρικό μας σύστημα, το καρδιαγγειακό, το Ορμονικό και το Ανοσοποιητικό συνεργάζονται αποτελεσματικά και αρμονικά.

 Τι εννοούμε με αυτό;
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε την εμπειρία της οδήγησης ενός οχήματος που ναι μεν δουλεύει αλλά όχι με βέλτιστο τρόπο. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως για παράδειγμα να έχει ξεχρονιστεί, να μην πυροδοτούνται δηλαδή τα μπουζί του με συγχρονισμένο τρόπο μεταξύ τους. Το αυτοκίνητο δουλεύει αλλά όχι έτσι όπως θα έπρεπε. 

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το σώμα μας. Όταν το σώμα μας είναι ξεχρονισμένο, ναι μεν δουλεύει, αλλά όχι στο βέλτιστο βαθμό. Αυτό σημαίνει ότι το Αυτόνομο Νευρικό μας Σύστημα, το ορμονικό και το ανοσοποιητικό μας σύστημα δε λειτουργούν με συγχρονισμένο τρόπο.

Το αυτοκίνητο το επιδιορθώνουμε και το φέρνουμε στη βέλτιστη κατάσταση ρυθμίζοντας 'το χρονισμό' του έτσι ώστε τα μπουζί τα πυροδοτούνται με τη σωστή σειρά και το σωστό συγχρονισμό. Κάτι ανάλογο μπορούμε να κάνουμε με το σώμα μας δημιουργώντας μια 'κατάσταση Συνοχής' στις λειτουργίες του βελτιώνοντας έτσι το βαθμό πνευματικής εστίασης, συναισθηματικής σταθερότητας και φυσικής ανθεκτικότητας.

Αυτό μας επιτρέπει να λειτουργούμε με πιο αποτελεσματικό τρόπο σε όλα τα πεδία της ζωής. 

Το ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζει τα μετρήσιμα αποτελέσματα πριν την είσοδό μας σε 'κατάσταση Συνοχής'. Αυτό γίνεται με την παρακολούθηση και ανάλυση της μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού ΜΚΡ (Heart Rate Variability ή HRV). 

Η τεχνολογία HeartMath® 

 Τα προϊόντα του HeartMath, τα εργαλεία και οι τεχνικές είναι βασισμένα σε 25 έτη επιστημονικών ερευνών του Ινστιτούτου HeartMath στη ψυχοφυσιολογία του στρες, τα συναισθήματά μας και της αλληλεπίδρασης της καρδιάς και του εγκεφάλου.

Η πρακτική του HeartMath αυξάνει την ικανότητα αυτοπαρατήρησης και επιτρέπει τη ρύθμιση της εσωτερικής μας φυσιολογίας, συναισθημάτων και συμπεριφοράς, άμεσα και αποτελεσματικά, τη στιγμή που το χρειαζόμαστε. Το αποτέλεσμα της εξάσκησης καθιστά την αντίδρασή μας αυτόματη κάθε στιγμή που αντιμετωπίζουμε μια πρόκληση της καθημερινότητας και μας δίνει την ελευθερία να ρυθμίζουμε εμείς τα συναισθήματά μας, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά μας σύμφωνα με αυτό που επιθυμούμε και όχι αντιδρώντας αυτόματα στα εξωτερικά ερεθίσματα. 

Υπάρχουν πάνω από 300 δημοσιευμένες επιστημονικές έρευνες-ανακοινώσεις σχετικά με την εφαρμογή των τεχνικών αυτών και τα ευεργετικά αποτελέσματά τους.

Η τεχνολογία του HeartMath είναι μια πρωτοπόρα προσέγγιση στη βελτίωση της συναισθηματικής ευζωίας. 

Μαθαίνουμε πως να διαμορφώνουμε το ρυθμό της μεταβλητότητας του καρδιακού μας ρυθμού και να δημιουργούμε μια εσωτερική κατάσταση συνοχής, μία κατάσταση που είναι επιστημονικά μετρήσιμη προσδίδοντας τάξη και αρμονία στο νου, τα συναισθήματα και το σώμα. 

Η ανάλυση της ΜΚΡ (HRV) είναι μία αποτελεσματική μη-επεμβατική μέθοδος που καθρεφτίζει την αλληλεπίδραση της καρδιάς με τον εγκέφαλο και τη δυναμική σχέση του συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού συστήματος στο αυτόνομο νευρικό μας σύστημα, καθώς αυτά ανταποκρίνονται άμεσα και με μεγάλη ευαισθησία στις αλλαγές της ψυχολογικής μας κατάσταση.
Έχοντας παρατηρήσει και αναλύσει την αλληλεπίδραση των συναισθημάτων και της φυσιολογίας μας έχουμε αναπτύξει την τεχνική της Άμεσης Συνοχής που είναι ένας απλός και αποτελεσματικότατος τρόπος να φέρουμε τα συστήματα του σώματός μας σε συγχρονισμένη λειτουργία. Έτσι επιτρέπουμε στον εαυτό μας να κινείται στα πεδία της καθημερινότητάς με άνεση και φυσική απολαυστική ροή και ευκολία, a state of ease, αναλαμβάνοντας δράση τη στιγμή που αυτό χρειάζεται.


HeartMath Institute
Research Library

δείτε το αρχείο επιστημονικών δημοσιέσεων του HeartMath (στα αγγλικά)